Welvaart, werk & waarde: sociale inclusie in het bedrijfsleven

Het bedrijfsleven speelt een cruciale rol bij het realiseren van een inclusieve samenleving. Echter, factoren zoals winstgevendheid zijn vaak doorslaggevend bij bedrijfsbeslissingen. Olaf Schulte, Operationeel Directeur bij Empatec, gelooft dat een bredere blik op inclusiviteit een betere toekomst kan brengen. “Financiën en marktpositie hebben nog steeds voorrang boven duurzame thema’s zoals sociale inclusie. Hoe kunnen we dit vanuit intrinsieke motivatie in balans brengen?”

In 2019 bracht de SER (Sociaal-Economische Raad) een advies naar buiten over sociale inclusiviteit in het bedrijfsleven. Hierin benadrukten ze het belang van diversiteit binnen ondernemingen en de rol die bedrijven spelen in het verkleinen van maatschappelijke ongelijkheid. Toch blijkt uit een onderzoek van de Rabobank dat zo’n 40% van de Nederlandse bedrijven bewust niet investeert in een diverser personeelsbestand of sociaal inclusieve opdrachtnemers/gevers. Dat is opmerkelijk, want bedrijven die hier wel in investeren ervaren minder last van krapte op de arbeidsmarkt, een stijgende omzet en minder onzekerheid over de financiële toekomst.

Volgens Olaf is het belangrijk om beter zichtbaar te maken wat vakkrachten met een grotere uitdaging op de arbeidsmarkt kunnen bijdragen. “Onbekend maakt onbemind, en dat geldt ook in het bedrijfsleven. Het beeld van een sociaal ontwikkelbedrijf is vaak niet realistisch en soms zelfs negatief. Veel mensen weten niet wat onze medewerkers kunnen. Maar er is ook twijfel over welk effect het kan hebben op prestaties, kwaliteit en reacties van collega’s op de werkvloer.  Bovendien wordt sociale investering vaak als kostbaar gezien,” aldus Olaf.

Andere blik met een breder resultaat

Vaak worden werknemers nog beoordeeld op diploma’s en competenties, maar wat als we anders kijken naar vakkrachten en daardoor sociaal inclusiever kunnen ondernemen? Olaf: “Vakkrachten uit een sociaal ontwikkelbedrijf vragen soms een andere aanpak en hebben misschien meer begeleiding nodig, maar ze hebben zeker kennis en kunde. Met een realistisch verwachtingspatroon en vertrouwen in hun werk, werk je samen naar een breder resultaat.”

Van marktpositie naar intrinsieke motivatie

Als bedrijven wel de keuze maken voor een sociale investering, is de reden waarom soms nog een vraag waard. Olaf: “De bewustwording van impactvol ondernemen wordt groter en dat is een goed begin. Toch hoor je vaak dat ondernemers ervoor kiezen omdat hun klanten erom vragen, marktpositie veilig moeten stellen of wanneer ze moeten voldoen aan een SROI-verplichting.”

Olaf begrijpt dat deze trends, doelen en zelfs verplichtingen in deze fase van belang zijn. “Ze zijn belangrijk om de eerste stenen te leggen van een sociaal inclusieve (werk)maatschappij. Maar het zou zo mooi zijn als verplichtingen vanuit bijvoorbeeld de markt of een gemeente plaats maken voor intrinsieke motivatie. Dat het vreemd wordt wanneer een bedrijf níet investeert in sociaal ondernemerschap. Dat sociaal ondernemerschap vanuit het hart komt. Meerwaarde komt pas echt tevoorschijn als verplichting wegsmelt.”

Herkenbaar

Tegelijkertijd snapt Olaf goed waarom het nog niet zo vanzelfsprekend is voor organisaties om de duurzaamste, sociale keuzes te maken. Olaf: “We zijn zelf ook een normaal bedrijf die we op reguliere wijze moeten runnen. We moeten ook diensten en producten inkopen, en daar kunnen we zelf ook nog scherper op zijn. Welke criteria nemen we mee in de selectie van samenwerkingspartners, in hoeverre is het maatschappelijk verantwoord ondernemen? Soms worden we gedwongen om andere keuzes te maken. We erkennen de worsteling waar het bedrijfsleven soms mee zit.”

De waarde van werk

Maar alle verandering begint met bewustwording. En als die bewustwording uiteindelijk leidt tot een inclusievere samenleving en werkgeluk, dan is de missie van Empatec geslaagd. “Toen ik hier vier jaar geleden binnenkwam, merkte ik dat werk een andere waarde vertegenwoordigt dan ‘9-5 geld verdienen’. De waarde van werk laat zich hier beschrijven in werkgeluk. Dat kunnen we mensen geven door talenten van onze vakmensen te waarderen, hier passend werk bij te creëren en te investeren in ontwikkeling,” vertelt Olaf.

Door dit actief te tonen aan de buitenwereld, hoopt Empatec bij te dragen aan een positievere beeldvorming van het sociaal werkleerbedrijf. “We helpen om acceptatie te vergroten en kaders te stellen voor werkgelegenheid. Samenwerken als samenleving en bedrijfsleven is essentieel voor een inclusieve samenleving. We verwelkomen dan ook iedere organisatie om in gesprek te gaan wat we samen kunnen betekenen in de maatschappelijke opdracht” besluit Olaf.